domingo, 29 de xuño de 2014

Nennii Historia Britonum 50

[De uita Sancti Patricii]

Sanctus Germanus reuersus est post mortem illius ad patriam suam, et Sanctus Patricius erat in illo tempore captiuus apud Scottos, et dominus illius nominabatur Milchu, et porcarius cum illo erat, et in septimo decimo anno aetatis suae reuersus est de captiuitate, et nutu Dei eruditus est postea in sacris litteris, et ad Romam usque peruenit, et per longum spatium mansit ibidem ad legendum et ad scrutanda mysteria Dei, et sacrarum Scripturarum libros percucurrit. 

San Xermán retornou despois da morte daquel á súa patria, e San Patricio estaba naquel tempo prisioneiro entre os escotos, e o seu amo chamábase Milchu, e estaba con el como porqueiro, e aos dezasete anos de idade volveu do cautiverio, e por designio de Deus foi instruído despois nas letras sagradas, e foi a Roma, e por moito tempo permaneceu alí para ler e coñecer os misterios de Deus, e leu na súa totalidade os libros das sagradas escrituras.

Nam cum ibi esset per annos septem, missus est Palladius episcopus primitus a Celestino episcopo et papa Romae ad Scottos in Christum conuertendos, sed prohibuit illum Deus per quasdam tempestates, quia nemo potest accipere quicquam de terra, nisi de caelo datum fuerit illi desuper. Et profectus est ille Palladius de Hibernia et peruenit ad Brittanniam, et ibi defunctus est in terra Pictorum.

Pois, estando alí durante sete anos, o bispo Paladio foi enviado por primeira vez por Celestino, bispo e papa de Roma, á terra dos Escotos para os converter a Cristo, pero impediullo Deus mediante algunhas treboadas, porque ninguén pode acadar nada na terra, a non ser que se lle conceda dende o ceo. E partiu Paladio de Hibernia e chegou a Britania, e alí morreu na terra dos Pictos.

  • Accipere quicquam de terra : pode ter un valor máis concreto de "chegar a algunha terra".
  • Hai que entender que Paladio non volve de Hibernia, senón que non podendo chegar alí por causa do tempo, muda o seu rumbo e chega a Britania, en concreto a Escocia.

Nennii Historia Britonum 49

[De genealogia Guorthigirni]

Haec est genealogia illius, quae ad initium retro recurrit. Fernmail ipse est qui regit modo in regionibus duabus, Buelt et Guorthigirniaun, filius Teudubir. Teudubir ipse est rex Buelitiae regionis, filius Pascent, filii Gaidcant, filii Moriud, filii Eldat, filii Edoc, filii Paul, filii Mepurit, filii Briacat, filii Pascent, filii Guorthigirn, Guortheu, filii Guitataul, filii Guitolin, filii Gloui.

Esta é a súa xenealoxía, dende o momento presente cara atrás. O propio Fernmail é o que reina agora en dúas rexións, Buelt e Guorthigirniaun, o fillo de Teudubir. O propio Teudubir é o rei da rexión de Buelitia, fillo de Pascent, fillo de Gaidcant, fillo de Moriud, fillo de Eldat, fillo de Edoc, fillo de Paul, fillo de Mepurit, fillo de Briacat, fillo de Pascent, fillo de Guortixirno, de Guorteu, fillo de Guitataul, fillo de Guitolin, fillo de Gloui. 

  • Non concordo con Giles na tradución de <<Haec est genealogia illius, quae ad initium retro recurrit>>, que el traduce como This is the genealogy of Vortigern, which goes back to Fernmail, who reigned in the kingdom of Guor thegirnaim, and was the son of Teudor. Non texto latino que utilizo non se di iso, ademais parece ir contra o sentido lóxico, pois Fernmail descende de Guortixirno, e non ao contrario.


Bonus, Paul, Mauron, Guotolin, quattuor fratres fuerunt, filii Gloui, qui aedificauit urbem magnam super ripam fluminis Sabrinae, quae uocatur Brittannico sermone Cair Gloui, Saxonice autem Gloecester. Satis dictum est de Guorthigirno et de genere suo.

Bono, Paul, Mauron e Guotolin, foron catro irmáns, fillos de Gloui, que levantou unha grande cidade na beira do río Sabrina, a cal é chamada na lingua dos bretóns Cair Gloui, en troques na lingua dos saxóns Gloecester. E xa dabondo se falou de Guortixirno e máis da súa linaxe.

Nennii Historia Britonum 48

[De morte Guorthigirni et liberis suis]

Postquam exosi fuerunt illi omnes homines gentis suae pro piaculo suo, inter potentes et impotentes, inter seruum et liberum, inter monachos et laicos, inter paruum et magnum, — et ipse dum de loco ad locum uagus erat, tandem cor eius crepuit et defunctus est, non cum laude.

Despois de que se fixeron odiosos todos aqueles homes da súa familia por mor do seu pecado, entre os poderosos e os débiles, entre o escravo e o libre, entre os cregos e os leigos, entre o pequeno e o grande, - mentres el mesmo vagaba dun lugar para outro, o seu corazón finalmente fallou e morreu, non con gloria.

Alii dixerunt, terra aperta est, et deglutiuit eum, in nocte in qua combusta est arx circa eum, quia non inuentae sunt ullae reliquiae illorum, qui combusti sunt cum eo in arce.

Outros dixeron: "a terra briuse e tragouno na noite na que ardeu a fortaleza ao seu redor" porque non se atoparon restos ningúns dos que arderon con el na fortaleza.

Tres filios habuit, quorum nomina sunt, Guorthemir, qui pugnabat contra barbaros, ut supra diximus; secundus, Categirn; tertius, Pascent, qui regnauit in duabus regionibus, Buelt et Guorthigirniaun, post mortem patris sui, largiente Ambrosio illi, qui fuit rex inter omnes reges Brittannicae gentis. 

Tivo tres fillos, dos cales os nomes son: Guortemir, que loitaba contra os bárbaros, como dixemos antes; o segundo Cartegirn; o terceiro Pascent, que reinou sobre dúas rexións, Buelt e Guorthigirniaun, trala morte de seu pai, por concesión daquel Ambrosio que foi rei entre todos os reis da nación británica.

Quartus fuit Faustus, qui a filia sua genitus est illi, et Sanctus Germanus baptizauit illum et nutriuit et docuit, et condidit locum magnum super ripam fluminis, quod uocatur Renis, et manet usque hodie. Et unam filiam habuit, quae mater fuit Fausti Sancti.

O cuarto foi Fausto, que lle naceu dunha filla súa, e San Xermán bautizouno, alimentouno e educouno, e fundou un grande lugar na ribeira do río que se chama Renis, e permanece até hoxe. E tivo unha filla, que foi a nai de San Fausto.

Nennii Historia Britonum 47

[De morte Guorthigirni]

Sanctus uero Germanus Guorthigirno praedicabat ut ad Dominum suum conuerteret; at ille usque ad regionem, quae a nomine suo accepit nomen, Guorthigirniaun, miserabiliter effugit, ut ibi cum uxoribus suis lateret. 

Pola súa banda San Xermán predicada a Guortixirno que se convertese ao seu Señor; pero el fuxiu tristemente até a rexión que se chamou Guortixirniaun por el, para se agachar alí na compañía das súas mulleres.

Et Sanctus Germanus post illum secutus est cum omni clero Brittonum, et ibi quadraginta diebus et quadraginta noctibus mansit, et super petram orabat, et die noctuque stabat. Et iterum Guorthigirnus usque ad arcem Guorthigirni, quae est in regione Demetorum juxta flumen Teibi, ignominiose abscessit. 

E San Xermán foi tras el con todo o clero de Britania, e alí ficou durante corenta días e corenta noites, e sobre unha pedra rezaba, e día e noite permanecía en pé. E de novo Guortixirno marchou dun modo vergonzoso até a fortaleza de Guortixirno, que está na rexión dos Demetos á beira do río Teibi.

Et solito more Sanctus Germanus eum secutus est, et ibi ieiunus cum omni clero tribus diebus totidemque noctibus causaliter mansit; et in quarta nocte arx tota, mediae circa noctis horam, per ignem missum de caelo ex improuiso cecidit, ardente igne caelesti; et Guorthigirnus, cum omnibus, qui cum eo erant, et cum uxoribus suis, defecit. Hic est finis Guortigirni, ut in libro Beati Germani repperi; alii autem aliter dixerunt.

E como de costume San Xermán seguiuno e alí en xexún con todo o clero por esta causa permaneceu durante tres días e outras tantas noites; e na cuarta noite toda a fortaleza, ao redor da media noite, derrubouse por causa de lume enviado dende o ceo de súpeto, ardendo o lume celeste; e Guortixirno, con todos os que con el estaban e con todas as súas mulleres morreu. Este é o fin de Guortixirno, segundo atopei no libro do beato Xermán; pero outros contaron outras cousas.


sábado, 28 de xuño de 2014

Nennii Historia Britonum 46

[De senioribus Brittanis a Saxonibus iugulatis]

Et Hengistus omni familiae suae iussit, ut unusquisque artauum suum sub pede in medio ficonis sui poneret, 'et quando clamauero ad vos et dixero, "Eu Saxones, nimith eure saxes," cultellos uestros ex ficonibus uestris educite, et in illos irruite, et fortiter contra illos resistite; et regem illorum nolite occidere, sed eum, pro causa filiae meae, quam dedi illi in coniugium, tenete, quia melius est nobis ut ex manibus nostris redimatur.' 

Henxisto mandou a toda a súa xente que cada un agachase o seu coitelo baixo o pé, no medio do seu zapato, e "cando vos berre e diga 'Eu Saxones, nimith eure saxes' sacade os vosos coitelos dos vosos zapatos e atacádeos e con valentía mantédevos firmes contra eles; e non matedes ao seu rei, senón que o apreixedes, por causa da miña filla, que lle dei en matrimonio, porque é mellor que nolo leven das mans en troques dun rescate. 

Et conuentum adduxerunt et in unum conuenerunt; et Saxones amicabiliter locuti in mente interim uulpicino more agebant, et uir iuxta uirum socialiter sederunt.

E cumpriron o acordado e reuníronse; e os saxóns falaban amigablemente mentres no seu pensamento se comportaban coma os raposos, e cada home sentou xunto a otro home como amigos. 

Hengistus, sicut dixerat, uociferatus est, et omnes seniores trecenti Guorthigirni regis iugulati sunt, et ipse solus captus et catenatus est, et regiones plurimas pro redemtione animae suae illis tribuit, id est, Estsaxum, Sutsaxum, ut ab illicita coniunctione se separaret.

Henxisto, como dixera, berrou e os trescentos nobres do rei Guortixirno foron asasinados, e el so foi capturado e encadeado, e moitas rexións en troques da súa vida deulles, a saber, Estsaxum, Sutsaxum, para se poder liberar daquela ilícita compañía.

luns, 2 de xuño de 2014

Nennii Historia Britonum 45

[De reditu barbarorum et de cosilio fallaci capto]

At barbari reuersi sunt magno opere, cum Guorthigirnus amicus illorum erat propter uxorem suam, et nullus eos abigere audacter ualuit, quia non de uirtute sua Brittanniam occupauerunt, sed de nutu Dei; contra uoluntatem Dei quis poterit et nitatur? sed quomodo uoluit Dominus fecit, et ipse omnes gentes regit et gubernat.

Pero os bárbaros retornaron cunha grande forza, cando Guortixirno era o seu amigo a causa da súa muller, e ninguén puido con decisión rexeitalos, porque non ocuparon Britania polo seu merecemento, senón polo consentemento de Deus; quen podería e se esforzaría contra a vontade de Deus? Pero como quixo o Señor fixo, e el a todas as nacións rexe e goberna.

Factum est autem post mortem Guorthemir, regis Guorthigirni filii, et post reuersionem Hengisti cum suis turbis, consilium fallax hortati sunt, ut dolum Guorthigirno cum exercitu suo facerent. At illi legatos, ut impetrarent pacem, miserunt, et ut perpetua amicitia inter illos fieret. 

Pero aconteceu que, tras a morte de Guortemir, fillo do rei Guortixirno, e trala marcha de Henxisto coa súa turba, inducíronos a unha decisión falaz, para enganar a Guortixirno co seu exército. Eles enviaron embaixadores para pediren a paz e para que houbese entre eles sempre amizade. 

At ille Guorthigirnus cum suis maioribus natu consilium cum omnibus fecerunt, et scrutati sunt quid facerent; tandem consilium omnibus fuit ut pacem facerent, et legati eorum reuersi sunt, et postea conuentum adduxerunt, ut ex utraque parte Brittones et Saxones in unum sine armis conuenirent, ut firma amicitia esset.

Pero Guortixirno consultou con todos os seus maiores, e consideraron que debían facer; finalmente o parecer de todos foi facer a paz, e os embaixadores deles retornaron, e despois propuxeron unha reunión, que de ambas as dúas partes os britóns e os saxóns se runisen nun mesmo lugar sen armas, para que a amizade fora firme.

martes, 20 de maio de 2014

Nennii Historia Britonum 44

[De pugna Guorthemir contra saxones et de contemptione mandati sui]

Et Guorthemir contra illos quattuor bella auide gessit. Primum bellum ut supra dictum est; secundum super flumen Derguentid; tertium bellum super uadum, quod dicitur in lingua eorum Episford, in nostra autem lingua Rit Hergabail, et ibi cecidit Hors, cum filio Guorthigirni, cuius nomen erat Categirn. Quartum bellum in campo iuxta Lapidem Tituli, qui est super ripam Gallici maris, commisit; et barbari uicti sunt, et ille uictor fuit, et ipsi in fugam uersi usque ad ciulas suas reuersi sunt, in eas muliebriter intrantes. 

Guortemir con tesón loitou contra eles catro guerras; a primeira como se dixo anteriormente; a segunda á beira do río Derguentid; a terceira no vado, que se chama na lingua deles Episford, pero na nosa Rit Hergabail, e alí caeu Hors, cun fillo de Guortixirno, que se chamaba Catexirno. Librou a cuarta guerra nunha chaira xunto á Pedra do Título, que está na beira do mar da Galia; e os bárbaros resultaron vencidos, e el vencedor, e eles mesmos postos en fuga voltaron ás súas naves de guerra, entrando nelas como se fosen mulleres.

Ille autem post modicum interuallum mortuus est, et ante mortem suam ad familiam suam dixit, ut sepulcrum illius in portu ponerent a quo exierant super ripam maris, (*)'in quo uobis commendо(*); quamuis in alia parte portum Brittanniae teneant et habitauerint, tamen in ista terra in aeternum non manebunt.' Illi autem mandatum eius contemserunt, et eum in loco, in quo imperauerat illis, non sepelierunt.

Pero el pouco despois morreu, e antes da súa morte díxolle á súa familia que puxesen o seu sepulcro á beira do mar no porto do que saíran, "(*)no que a vós me confío(*); aínda que noutra parte de Britania teñan porto e habiten, sen embargo non permanecerán para sempre nesta terra". Pero eles desprezaron a súa orde e non o enterraron no lugar no que lles mandara.